Park podworski w Jaszowicach - inwentaryzacja dendrologiczna
Ostatnie kilometry trasy po tym jak po raz pierwszy od kilku dni pojawiło się słońce były bardzo przyjemne. Krajobraz napełnił się ciepłymi barwami a w głowie pojawiły się pozytywne myśli. Dojazd na miejsce wcześniej dokładnie udzielił mi właściciel terenu, z którym miałem spotkać się na miejscu.
Na miejsce dotarłem jako pierwszy. Chociaż przez pewien czas miałem wątpliwości czy aby napewno dobrze trafiłem. Teren był utrzymany w jak najwyższym porządku. Skoszona łąka która delikatnie wznosiła się do zadrzewień śródpolnych. Widocznego parku ani śladu. Cały czas w pamięci miałem rozmowę przeprowadzoną kilka dni wcześniej. Zadzwonił do mnie mężczyzna, który potrzebował pomocy w uporządkowaniu swojej nieruchomości, a dokładnie mówiąc parku podworskiego , który wpisany jest do rejestru zabytków. Zakres prac miał obejmować inwentaryzację dendrologiczną drzewostanu z opisem fitosanitarnym oraz gospodarką drzewostanem.
Chwilę po moim przybyciu zjawił się właściciel. Pan Wojciech okazał się bardzo miłym rozmówcą. Po zapoznaniu się w rozpoczął opowieść jak doszło do tego że nabył tą ziemię i w jakim ona była stanie. Głównym motywem działania była chęć zachowania dorobku kulturowego i historycznego po ostatnich właścicielach. Zapytałem się czy jest w jakiś sposób spokrewniony z nimi. Odparł że nie, ale nie mógł patrzeć jak ten teren tak niszczeje i popada w jeszcze większą ruinę. Oprowadził mnie po całym terenie opowiadając w trakcie jego dzieje.
Pierwotnie w granicach parku znajdował się park i ogród dworski, ogrody użytkowe i sady. W 2 poł. XIX w. założenie zostało rozbudowane od południa o część gospodarczą folwarku. Obecnie zachował się podział na część użytkową i dworską. W obszarze parku dworskiego dobrze czytelna jest dawna, oryginalna kompozycja drzewostanu z zachowanymi podwójnymi szpalerami grabowymi oraz dwoma cennymi okazami dębu szypułkowego, jesionu wyniosłego oraz lipy drobnolistnej. Wnętrze kwatery obwiedzionej szpalerami grabowymi wypełniona jest murawą.
Granicę zachodnią terenu parku wyznacza płytki rów na granicy pól uprawnych. Nie zachował się dziedziniec dworski, który jeszcze w 2019 r. był gęsto porośnięty młodym samosiewem. W roku następnym samosiew został wykarczowany. W trakcie tych prac został zdjęty kamienny narzut, który wyznaczał obszar dawnego podwórza gospodarczego. Materiał kamienny został zwieziony i spryzmowany w okolicy położenia dawnej obory, która jest widoczna w opisie parku z lat 90. W części użytkowej czytelna jest przestrzeń dawnego ogrodu warzywnego oraz sadów. Ze względu na prowadzoną uprawę rolniczą nie zachowały się żadne okazy drzew owocowych.
Z dawnego założenia parkowego zachowały się tylko dwie aleje grabowe, dwa drzewa soliterowe lipa drobnolistna i jesion wyniosły oraz pojedyncze drzewa po alei lipowej.
Pan Wojciech powiedział że na własną rękę po uporządkowaniu terenu zaczął uzupełniać luki w alejach grabowych. Jednak do przeprowadzenia bardziej skomplikowanych prac należy wykonać prace zlecone przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Stąd potrzeba wykonania inwentaryzacji dendrologicznej w celu określenia zachowania układu historycznego.
Kilka dni po spotkaniu rozpocząłem zbieranie materiałów źródłowych. Na prace terenowe trzeba było poczekać ponad dwa miesiące. Kolejne spotkanie z Panem Wojciechem miało miejsce w dniu rozpoczęcia inwentaryzacji dendrologicznej. Tym razem okoliczności przyrody były zupełnie odmienne - gruba pokrywa śniegu oraz kilkustopniowy mróz. Prace związane z inwentaryzacją dendrologiczną oraz pomiary geodezyjne trwały prawie cały dzień. Wszystko poszło zgodnie z planem. Wykonana inwentaryzacja dendrologiczna z całym opracowaniem zajęła ponad 30 stron.
Potwierdziły sie nasze przypuszczenia, które zostały wysunięte w trakcie pierwszego spotkania, że starodrzew zabytkowej alei zachował sie w niewielkim stopniu - przetrwało jedynie 74 drzew (25% ogółu drzewostanu). Drzewa te są w średnim i słabym stanie zdrowotnym. Głównym problemem jest duży udział posuszu w koronach drzew, uszkodzenia spowodowane przez powyłamywane grube konary oraz wyraźny asymetryczny rozwój koron drzew.
Sporządzona dokumentacja została złożona do WKZ w celu uzyskania niezbędnych zgód na rozpoczęcie dalszych prac pielęgnacyjnych i projektowych.
